Kościoły – twierdze. Niezwykła spuścizna Sasów transylwańskich

To temat spotkania członków i sympatyków Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego, które odbyło się 14 września 2019r w Żorach.

Prelegentka pani Bożena Żurkowska omawiając zawarte w temacie zagadnienie, przedstawiła 900-letnią historię Sasów transylwańskich. Transylwania zwana również Siedmiogrodem, to kraina siedmiu warownych miast założonych przez niemieckich kolonistów – Sasów, którzy w XII wieku osiedli na terenie ówczesnego Królestwa Węgier zaś  obecnie teren ten stanowi najpiękniejszą krainę Rumunii – Transylwanię. Z początkiem XIII w król Andrzej II nadał kolonistom niemieckim specjalne prawa i przywileje, zapewniające Sasom autonomię , która stała się motywacją do znacznego rozwoju tych ziem, głównie w zakresie budownictwa obronnego. W prezentacji multimedialnej prelegentka pokazała niezwykłe zabytki, wspaniałe dzieła architektury zamków i twierdz, warownych grodów i kościołów, dawnych saskich wsi i skansenów. Jednymi z najcenniejszych dzieł architektury są: ewangelicki kościół parafialny w Sybinie, czarny kościół w Braszowie.

Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESKO znalazł się gród Sighisoara z najsłynniejszą XIII-wieczną bazyliką, za którą rozlega się ewangelicki cmentarz, gdzie napisy na płytach nagrobnych informują o niemieckiej historii miasta. W Sighisoarze zainteresowaniem cieszy się legendarna postać Drakuli, którego spiżowe popiersie przyciąga rzesze ciekawych turystów. Wizualizacja ukazała też obrazy słynnej wioski Viscri, w której żyje jeszcze około 30 Sasów zachowujących ściśle swą tożsamość i odrębność kulturową. Viscri widnieje również na Liście UNESKO, zaś opiekę nad wioską  roztoczyła brytyjska fundacja MET, która w trosce o zachowanie dziedzictwa Sasów transylwańskich, finansuje niezbędne prace konserwatorskie. Wioska wzbudziła też większe zainteresowanie turystów po tym, jak książę Walii Karol, zachwycony pięknem tej krainy kupił tam dom.

Prelegentka nawiązując do wydarzeń historycznych i kształtowania się ustroju w Rumuni po II wojnie światowej, wspomniała o przyczynach masowej emigracji Sasów na Zachód, głównie do Niemiec. Zostali tylko nieliczni, starający się zachować pamięć o czasach świetności Sasów na ziemiach Siedmiogrodu. Wśród pozostałych żyje 87 letni Eginald  Schlattner – pastor, pisarz i autor wielu powieści. W miejscowości Rolhberg jest tam jednym z kilku mieszkańców, starych Sasów. W opustoszałym warownym kościele nie ma już dla kogo odprawiać nabożeństw. Często (co zobaczyliśmy na obrazie) zapala świece na ołtarzu i odprawia nabożeństwo dla Boga i dla siebie. Ciekawa prelekcja dostarczyła nie tylko bogactwa wiedzy, ale była to również historyczna wycieczka obrazująca 900-letnie dzieje Sasów transylwańskich.

Relacja: Elżbieta Sitek